Dit geldt onder de voorwaarden dat de rechtspositie van brandweervrijwilligers expliciet gebaseerd wordt op het concept van vrijwilligheid en het contrast tussen vrijwillige brandweer en beroeps wordt verscherpt. Daarmee is het – naar het oordeel van Boogaard, Cuyvers en Verburg – juridisch aangewezen om de door de denktank taakdifferentiatie geformuleerde bouwsteen 1 te implementeren.
‘Dit betekent concreet dat de huidige categorieën van geconsigneerde en gekazerneerde vrijwilligers, die vrijwilligheid en beroeps vermengen, in beginsel dienen te verdwijnen. Als dat niet gebeurt, zullen geconsigneerde en gekazerneerde brandweerlieden toch worden gekwalificeerd als werknemers onder Europees recht en als gevolg recht hebben op gelijke behandeling, én wordt het risico aanzienlijk vergroot dat ook vrije-instroomvrijwilligers als werknemer worden gekwalificeerd, en dat dus taakdifferentiatie alsnog noodzakelijk wordt’, zo stelt de minister in zijn brief. ‘Naar overtuiging van de juristen is deze benadering juist onder Europees recht.’
Het rapport (Detail 2021D38625 | Tweede Kamer der Staten-Generaal) is het resultaat van de specifieke vraag van minister Grapperhaus te onderzoeken hoe, gegeven het grote belang dat aan behoud van vrijwilligheid bij de brandweer wordt gehecht, binnen de geldende Europeesrechtelijke en internationaalrechtelijke kaders de huidige rechtspositie van brandweervrijwilligers maximaal behouden kan blijven.
Het Veiligheidsberaad en de minister van JenV hebben een stuurgroep ‘toekomstbestendig brandweerstelsel’ in het leven geroepen, onder bestuurlijk voorzitterschap van de portefeuillehouder Brandweer in het Veiligheidsberaad, Wouter Kolff. In de stuurgroep zijn Diemer Kransen en Jolanda Trijselaar namens de RCDV vertegenwoordigd. De stuurgroep heeft de opdracht gekregen om een implementatieplan uit te werken voor implementatie van de eerste bouwsteen van de denkrichting. Daarnaast heeft deze stuurgroep een aanvullende opdracht gekregen om te onderzoeken wat andere wenselijke thema’s zijn om mee aan de slag te gaan, om toe te werken naar een toekomstbestendig brandweerstelsel. Hierbij moet de stuurgroep ook relevante brandweerontwikkelingen, zoals slagkracht en paraatheid, betrekken.
Minister Grapperhaus stelt in zijn brief dat het rapport van de drie hoogleraren aangeeft dat behoud van vrijwilligheid bij de brandweer in Nederland in de kern mogelijk is binnen de huidige Europese wet- en regelgeving. ‘In mijn contacten in Europa zal ik aandacht vragen voor de inzichten van de hoogleraren Boogaard, Cuyvers en Verburg. In tal van EU-landen en ook in Brussel wordt gezocht naar een dergelijke oplossing voor behoud van vrijwilligheid en van de bescherming van de rechten van werknemers.’
Meer informatie over de opdracht en het proces is ook te lezen op de site van het Veiligheidsberaad.
