Pas op voor hittestuwing

De Vakgroep Arbeidsveiligheid van Brandweer Nederland en het Kenniscentrum Arbeidsveiligheid van het NIPV hebben daarom het volgende advies voor repressief brandweerpersoneel.

Denk goed na voordat je mee doet aan niet-noodzakelijke fysieke activiteiten, zoals sporten, trainingen en brandweeroefeningen en overleg met je werkgever of alternatieven mogelijk zijn.

Realiseer je goed dat, je na een activiteit in deze weersomstandigheden, je veel minder inzetbaar bent als er daadwerkelijk een incident is. Op het moment van een incident wordt er toch weer van je verwacht dat je er voor 100% bent. Neem tijdens de actieve dienst zoveel mogelijk rust en verblijf in koele ruimtes. Drink ook tijdens rust voldoende (ca. 0,5 liter/uur) ook als je geen dorst hebt, maar vermijdt alcohol en cafeïnehoudende dranken. Eet regelmatig om de zoutbalans op peil te houden.

Wat te doen tijdens noodzakelijke activiteiten in de repressieve dienst?

Hoe kun je rekening houden met de omstandigheden tijdens een operationele inzet? Extreme klimatologische warmte is vaak een gevolg van blootstelling aan hoge luchttemperaturen, een relatief hoge luchtvochtigheid en hoge stralingsintensiteit en kan leiden tot een aantal hittegerelateerde aandoeningen, als hitte-uitslag, hittekrampen, hitte-uitputting en hitteberoerte.

Een extra risico vormen de persoonlijke beschermingsmiddelen die tijdens de operationele inzet worden gedragen. Door het American College of Sports Medicine (ACSM) zijn richtlijnen opgesteld waarin verantwoorde inzet- en rusttijden worden aangegeven en hoeveel water je per uur moet drinken (Tabel I). De tabel houdt geen rekening met het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. De in de tabel genoemde WBGT-index is een combinatie van luchttemperatuur, stralingsintensiteit en relatieve luchtvochtigheid en is een maat voor de klimatologische belasting. Dus NIET de temperatuur zoals je die aflees van een ‘gewone’ thermometer. Om te kunnen bepalen in welke hitte categorie moet worden opgetreden kun je de hittestress-calculator gebruiken. Bij een langere inzet is het zaak dat regelmatig te blijven doen, omdat de klimatologische omstandigheden kunnen veranderen.

Je wordt geadviseerd om tijdens een operationele inzet ook niet meer dan 1 liter per uur water te drinken, omdat het lichaam niet in staat is meer water op te nemen en het gevaar ontstaat van watervergiftiging[1]. Ter herinnering: in de rode en zwarte categorie wordt je geadviseerd niet noodzakelijke fysieke activiteiten te staken of tot een minimum te beperken.

Na een inzet moet je zorgen voor voldoende herstel, d.w.z. neem voldoende vocht tot je, zorg dat je opgewarmde lichaam afkoelt (door de onderarmen in koud water te leggen, kun je je lichaam relatief snel koelen) en neem voldoende rust (een vuistregel is dat je drie maal zoveel tijd nodig als de inzet heeft geduurd hebt om te herstellen.

[1] Waterintoxicatie of watervergiftiging  ontstaat wanneer een teveel aan water en te weinig zouten en mineralen worden ingenomen. De zoutconcentratie van het lichaamsvocht neemt dan te lage waarden aan, met als gevolg dat er te veel water de cellen binnendringt (door osmose) of dat er te veel kalium de cellen verlaat (door diffusie).

Tips voor werken in de hitte

Algemeen

• Zorg voor een goede algemene gezondheid
• Zorg voor een goede fysieke fitheid
• Wees inzetgereed als je dienst, of uitruk begint
• Zorg ervoor dat je de tekenen van hittestuwing kent en herkent, niet alleen bij jezelf, maar ook bij je collega’s
• Zorg voor een goed gewassen en onder houden pak door het te controleren bij aanvang dienst en na afloop iedere uitruk

Voorafgaand aan inzet

• Vul je bidon bij aanvang van elke dienst met vers water aan een inzet
• Eet evenwichtig en regelmatig
• Vermijdt overmatig gebruik van koffie en andere cafeïnehoudende dranken zoals energiedrank en cola
• Vermijdt overmatige inspanning zoveel mogelijk
• Zorg er voor dat je huid schoon en droog is bij aanvang uitruk

Tijdens een inzet

• Schaal snel op
• Los af na één ademluchtfles
• Wees je bewust van de (voor)tekenen van hittestuwing en houdt collega’s goed in de gaten
• Voer zwaar werk zoveel mogelijk samen met collega’s uit
• Blijf zoveel mogelijk op afstand van een hittebron
• Vermijdt onnodige fysieke inspanningen zoveel mogelijk (ren niet als dat niet nodig is)

Direct na een inzet

• Verwijder, of open in een veilige omgeving je beschermende kleding en uitrusting (vermijd altijd contact met gevaarlijke stoffen)
• Verblijf zoveel mogelijk in een koele of schaduwrijke omgeving
• Drink water, eventueel aangevuld met isotone drank
• Communiceer en wees eerlijk over hoe je je voelt
• Koel extra door je handen en/of voeten in water te koelen