Terugblikken op natuurbranden in Spanje

Afgelopen zomer assisteerden Nederlandse brandweerlieden en Defensiepersoneel ruim anderhalve maand bij de bestrijding van (zeer) grote natuurbranden in Spanje. In totaal meer dan 400.000 hectare natuurgebied ging daar in vlammen op. In de noordwestelijke regio’s Galicië en Castilla y León werd de Spaanse brandbestrijdingsorganisatie ondersteund door grondteams en helikopters.

Hebben de deelnemers daar iets geleerd? En hoe hebben ze deze weken ervaren? Vrijdag 28 november jongstleden deelden zes deelnemers hun ervaringen tijdens een minisymposium bij het NIPV.

Prepositioning programma

Van half juli tot half augustus namen 40 brandweerlieden deel aan het zogeheten ‘prepositioning programma’ vanuit de Europese Commissie. Dit programma heeft twee hoofddoelstellingen:

1. het ondersteunen bij de brandbestrijding in gebieden die traditioneel met een verhoogd natuurbrandrisico kampen in de zomermaanden.
2. landen die bijstand verlenen de mogelijkheid bieden om kennis en ervaring op te doen, door te leren van de wijze van brandbestrijding in het land waar zij worden ingezet.

Kelly van Ruler (brandweervrouw in Amersfoort en Leusden) zat bij de eerste groep. Deze groep werd na een aantal trainingsdagen ingezet bij enkele forse natuurbranden, waaronder een brand van ruim 100 hectare en een brand die een dorp bedreigde.

De tweede groep, waar Arjan Bruijnes (brandweerman in Elburg) deel van uitmaakte, kreeg nog grotere branden voor de kiezen. Deze groep assisteerde onder meer bij branden van meer dan 10.000 hectare en werd onder andere ingezet om dorpen te beschermen tegen de oprukkende natuurbranden.

Arjan Bruijnes

Helikopters

Terwijl het laatste Nederlandse team van de prepositioning aan de terugreis begon, werden de voorbereidingen getroffen om Nederlandse (blus)helikopters in te zetten in de zwaar getroffen gebieden. Deze Defensiehelikopters zijn, met ondersteunend personeel vanuit Defensie en de brandweer, nog twee weken actief geweest om natuurbranden te bestrijden.

Ruben Sinselmeijer vertelde vanuit zijn rol bij het FBO-team en Michiel Dölle vanuit zijn rol als helikopterpiloot over de ervaringen van deze bijzondere bijstandsmissie, waarbij er een nauwe samenwerking tussen brandweer- en Defensiepersoneel ontstond.

Data

Natuurbrandanalist Mathijs Schuijn liet zien hoe een zorgvuldige analyse van de situatie kon helpen bij het bestrijden van een natuurbrand. Met data over het landschap, de begroeiing en de weersverwachting werd ‘voorspeld’ hoe de brand zich ging ontwikkelen. Op die manier was het mogelijk om te anticiperen op de branduitbreiding.

Inrichting landschap

Ten slotte gaf Bertram de Rooij (landschapsdeskundige bij Wageningen University & Research en brandweerman) een inkijk in het belang van de inrichting van een landschap. Hij pleit voor een lange termijn – benadering vooraf: met een goed plan voor ruimtelijke ordening en vegetatie is het mogelijk om de risico’s -en de impact- van natuurbranden terug te dringen.

Inzichten

Een beknopte greep uit de inzichten:

• In sommige Spaanse regio’s, waaronder in Galicië, is er naast de ‘urbane brandweer’ (Bomberos Urbanos) ook een ‘natuurbrandweer’ (Bomberos Forestales) die veelal uit mensen met een achtergrond in de bosbouw of natuurbeheer bestaat
• Een grote natuurbrand kun je eigenlijk niet meer blussen. Dan moet je inzetten op het beheersen en ‘sturen’ van de brand. Hiervoor is veel kennis nodig over het landschap, de inrichting en de begroeiing, het weer en de weersverwachting. In Spanje zijn ze hier al heel ver mee.
• Natuurbrandbeheersing is een samenwerking van specialismen
• Natuurbrandbeheersing is iets van de lange termijn. Al bij de inrichting van een landschap moet er rekening worden gehouden met de mogelijkheid van een natuurbrand en de gevolgen daarvan. Bijvoorbeeld met beplanting.