Een stijgende zeespiegel en extreme zomerse buien leiden tot een vergroting van het risico op overstromingen, zowel langs de Noordzeekust als in het binnenland en hoger gelegen delen. De recente overstromingen in Limburg zijn hier een voorbeeld van. Maar extreme zomerse buien leiden ook tot een toename van de kans op windhozen en valwinden zoals deze zomer in Leersum. Deze extreme natuurfenomenen hebben een enorme kracht en kunnen tot grote schade, meer slachtoffers en maatschappelijke ontwrichting leiden. Drogere en warmere lentes en zomers vergroten de kans op natuurbranden. Verwacht wordt dat niet alleen de hoeveelheid maar ook de intensiteit van natuurbranden zal toenemen.
Senior onderzoeker Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) Hans Hazebroek: ‘In een dichtbevolkt land als Nederland, waar natuur, recreatie, wonen, zorgfuncties en zelfs industrie naadloos in elkaar overgaan, leidt een toenemend natuurbrandrisico ook tot een grotere maatschappelijke impact. Denk aan campings of dorpen die bedreigd of verwoest worden, gemeenten die op afstand dagenlang te maken krijgen met rookoverlast. Ik ben daar echt bezorgd over.’
De toenemende risico’s als gevolg van klimaatverandering vergroten de kans op zogenaamde domino-effecten. Een windhoos of natuurbrand kan naast lokale schade ook tot uitval van bijvoorbeeld het elektriciteitsnet leiden. Hazebroek: ‘We moeten écht aan de slag, zowel individueel als gezamenlijk. Niet alleen hulpdiensten en overheden, maar ook de partijen die direct of indirect hiermee te maken krijgen. Denk aan waterschappen, Rijkswaterstaat, ministeries en de beheerders van onze energievoorzieningen. We zijn voorbereid op de risico’s van nu, maar moeten ons focussen op de toekomst. Wat mist, zijn kennis en urgentiebesef.’
De visual die door het KNMI is bijgevoegd in het rapport, toont de impact op Nederland. Algemeen directeur IJle Stelstra (IFV): ‘Het thema klimaat staat bij het IFV hoog op de agenda. We hebben als publieke organisatie een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het ‘nu’ maar evenzo voor de toekomst. Droogte heeft niet alleen impact op natuurbrandbeheersing. Onderschat de impact niet op ons stedelijk klimaat. De leefbaarheid en daarmee dus ook de veiligheid in de steden worden door de opwarming steeds kwetsbaarder. Extreme neerslag, hitte en droogte vormen een steeds grotere uitdaging voor de stad. Als de maatschappelijke impact van het klimaat de veiligheid van onze samenleving steeds concreter onder druk zet, dan is het aan het IFV om samen met het KNMI en andere kennisinstituten nog actiever bij te dragen aan kennis, onderzoek en verbinding van alle veiligheidspartners zodat zij goed en snel kunnen reageren en anticiperen op deze veranderingen. Want dit raakt iedereen.’
Op korte termijn start het IFV een onderzoek met het KNMI, de Wageningen University & Research en Deltares om de toename van het natuurbrandrisico beter inzichtelijk te maken. Zo wordt concreter op welke toekomst we ons moeten voorbereiden. De klimaatverandering maakt tevens deel uit van de toekomstverkenning die door het IFV wordt uitgevoerd voor zowel brandweer als crisisbeheersing. Voorts organiseren KNMI en IFV op 4 november gezamenlijk een congres over klimaatadaptatie.
KNMI: Klimaatsignaal’21: hoe staat het ervoor met het klimaat in Nederland?
Platform voor Crisismanagement, september 2021 – Klimaatverandering
